AMSTERDAM – Als je netjes op tijd aan de belastingdienst betaalt, hoef je niet te vrezen dat je méér moet betalen dan nodig is. Betaal je te laat, dan is het logisch dat de fiscus dat afstraft door je meer te laten betalen. Zo simpel zou het moeten zijn.
Op zich klopt dat ook wel, want trage betalers worden afgestraft doordat zij bovenop het bedrag van de aanslag nog de zogeheten belastingrente moeten betalen. Deze is voor particulieren 4%, wat beduidend meer is dan de rente die de bank vergoedt op de spaarrekening. Dus is het financieel verstandig om op tijd de belastingschuld te voldoen.
Rentevergoeding
Omgekeerd zou je denken dat de fiscus rente vergoedt als je in eerste instantie te veel belasting hebt betaald. Jij krijgt dan geld van de belastingdienst in plaats van andersom. Dat is echter niet altijd het geval waardoor het ’sparen bij de fiscus’niet meer interessant is.
Dat ging als volgt: belastingplichtigen dienden bewust een hoge voorlopige aangifte in, op grond waarvan ze een (te hoge) voorlopige aanslag kregen. Die werd betaald. Pas na het indienen van de definitieve aangifte en het vaststellen van de definitieve aanslag bleek dat de belastingplichtigen geld terugkregen van de fiscus. Daarover werd vroeger dan een rente vergoedt door de overheid die hoger was dan de spaarrente bij de bank.
Dat aan deze praktijk een einde is gemaakt door het aantal situaties waarin de fiscus rente moet betalen terug te brengen, is in mijn ogen logisch. Maar het blijkt dat er onrust is ontstaan over de belastingrente die belastingplichtigen moeten betalen. De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin de regering gevraagd is om een onderzoek in te stellen en daarbij onder andere te bezien of de belastingrente eigenlijk wel marktconform is.
Ik hoorde hiervan door een artikel op internet met de kop: Belastingdienst slapend rijk door belastingrente.
Belastingrente en erfbelasting
Het is een open deur als ik zeg dat veel mensen de heffing van belasting als je een erfenis krijgt, onredelijk vinden. Vaak hoor ik daar over dat er al zo veel belasting betaald is door de overledene (inkomstenbelasting, vermogensrendementsheffing, etc.), dat het niet klopt dat je dan nog een keer belasting moet betalen over datgene wat er uiteindelijk over is gebleven en de erfenis vormt.
De mensen die deze opvatting delen, zullen helemaal van streek zijn, als ze over de door hen te betalen erfbelasting ook nog eens 4% belastingrente moeten betalen. Misschien dat jij daar anders over denkt omdat je die rente alleen verschuldigd bent als je te laat hebt betaald. Maar helaas is de waarheid iets anders.
De belastingrente is namelijk verschuldigd als te laat aangifte gedaan is of niet tijdig aan de Belastingdienst is gevraagd een voorlopige aanslag op te leggen. Op het aangifteformulier voor de erfbelasting is vermeld dat dit binnen 8 maanden na het overlijden moet zijn ingediend bij de fiscus. Wat voor veel belastingplichtigen onduidelijk is, is dat dan toch belastingrente betaald moet worden over een periode van maximaal 19 weken.
Hou je je als erfgenaam dus netjes aan de termijn van 8 maanden, dan krijg je toch een aanslag waarop ook een fikse post belastingrente staat. Je volgt keurig de instructies op en wordt met 4% extra heffing ’afgestraft’ omdat jij niet weet dat er binnen 5 maanden afgerekend moet zijn met de overheid.
Oplossing
Er zijn eigenlijk maar twee oplossingen om te voorkomen dat je 4% belastingrente verschuldigd bent over de ook al door jou te betalen erfbelasting.
Je kunt natuurlijk binnen 3 maanden na het overlijden al de aangifte voor de erfbelasting indienen. Ongeacht wanneer de inspecteur de aanslag oplegt, heb jij dus je belastingschuld (tijdig) voldaan. Doet de inspecteur er langer over, dan ligt het niet aan jou dat de deadline niet gehaald is. Alleen zal het bijna onmogelijk zijn om binnen 3 maanden alle cijfers te hebben die nodig zijn om de aanslag te kunnen invullen.
Een andere optie is, dat je binnen 5 maanden na het overlijden om een voorlopige aanslag vraagt. De inspecteur doet dan op jouw verzoek (en op basis van door jou aangedragen gegevens) een schatting van het door jou aan erfbelasting verschuldigde bedrag. Betaal die voorlopige aanslag dan wel op tijd. Enkele maanden later (wanneer je alle benodigde gegevens hebt) dien je alsnog de aangifte erfbelasting in en zal de inspecteur je de definitieve aanslag sturen.
Blijkt dat je een te lage inschatting hebt gemaakt, dan zul je alsnog bij moeten betalen (waarbij je ook belastingrente over het meerdere moet betalen). Om dat te voorkomen zul je dus eerder te hoog schatten. Dan krijg je achteraf geld van de fiscus terug, maar zonder vergoeding van rente. Echt aantrekkelijk is deze optie ook niet en je hebt natuurlijk voldoende cash geld nodig. Zit de erfenis bijvoorbeeld vast in de stenen van het ouderlijk huis, dan kun je niet eens betalen.
Automatisering
Onlangs bleek dat de fiscus, vanwege een nieuw computersysteem, trager is dan gewenst. De inspecteurs zijn niet in staat om binnen de eigen tijdsnormen de aangiften erfbelasting af te wikkelen.
De regering heeft laten weten dat er daarom tijdelijk geen belastingrente verschuldigd is over de erfbelasting. Zolang de automatiseringsproblemen niet opgelost zijn, wordt er alleen erfbelasting geheven en geen belastingrente. Althans, als het gaat om mensen die op of na 1 januari 2017 zijn overleden.
Zodra de automatisering bij de belastingdienst op orde is (op dit punt) wordt het weer als vanouds. Doe binnen 3 maanden aangifte of vraag binnen 5 maanden een (hoge) voorlopige aanslag, anders moet je 4% belastingrente betalen.
Voor voorbeelden over de termijnen waarmee je rekening moet houden, verwijs ik naar de site van de Belastingdienst.
