In Nederland hebben we de mogelijkheid om, naast een testament, een levenstestament op te stellen. En dat is maar goed ook, want dit document kan veel onnodig leed voorkomen. In een levenstestament legt u namelijk vast wie uw belangen mag behartigen als u dat bij leven zelf niet meer kunt. Toch weten maar weinig mensen van het bestaan van een levenstestament. Erfrechtplan brengt u graag op de hoogte van alle ins & outs. Wat is een levenstestament? Voor wie is het belangrijk en hoe stelt u er een op?
In dit artikel geven we antwoord op deze vragen doormiddel van onderstaande onderdelen:
- Wat is een levenstestament?
- Waar bestaat een levenstestament uit?
- Waarom is een levenstestament belangrijk?
- Wie stelt een levenstestament op?
- Wat zijn de kosten van een levenstestament?
- Tips voor het opstellen van een levenstestament.
Wat is een levenstestament?
Een levenstestament, of een testament bij leven, is een document waarin staat wie belangrijke beslissingen voor u mag nemen als u dat zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld door dementie of een ongeval. Deze beslissingen kunnen gaan over medische, persoonlijke of financiële zaken.
Verschil testament en levenstestament
Het levenstestament wordt vaak verward met een ‘standaard’ testament. Toch is er een groot verschil tussen beide akten. In een testament legt u vast wat er na uw overlijden met uw nalatenschap moet gebeuren. Met levenstestament houdt u de regie in handen tijdens uw leven.
Verschil levenstestament en volmacht
Een andere notariële akte is de algemene volmacht. Deze lijkt in eerste instantie sterk op een levenstestament. In een levenstestament geeft u immers één of meerdere personen een volmacht om namens u te handelen. Het levenstestament is echter uitgebreider dan de algemene volmacht. U heeft meer ruimte om uw wensen vast te leggen. Denk aan wensen voor de verzorging van uw huisdier of wensen op medisch vlak. Een algemene volmacht is vaak een zelfstandige regeling en kan ook tijdelijk van aard zijn. Daarnaast wordt een levenstestament geregistreerd in het Centraal Levenstestamentenregister en een algemene volmacht niet.
Waar bestaat een levenstestament uit?
Een levenstestament bestaat vaak uit twee volmachten: één voor de financiële zaken en één voor de persoonlijke en medische zaken. Deze volmachten zijn aangevuld met wensen. Daarnaast kunnen bij het document belangrijke bijlagen worden opgenomen, zoals een overzicht van bankrekeningen, verzekeringen, (digitale) codes en wachtwoorden.
Wat staat er in een levenstestament?
De inhoud van een levenstestament verschilt per persoon. U kunt zelf bepalen wat er in het document komt te staan.
Voorbeelden van financiële zaken die u kunt vastleggen zijn:
- Wensen voor de verkoop van uw huis
- Het regelen van bank- en verzekeringszaken
- Het doen van schenkingen
- Het aanstellen van een gevolmachtigde
Voorbeelden van medische zaken die u kunt vastleggen zijn:
- Wel of niet reanimeren
- Wel of geen toestemming voor behandelingen
- Wel of geen euthanasie
Voorbeelden van persoonlijke zaken die u kunt vastleggen zijn:
- Wensen voor persoonlijke verzorging
- Wensen met betrekking tot de verzorging van uw huisdier
- Opzeggen van abonnementen en verzekeringen
Waarom is een levenstestament belangrijk?
Het opstellen van een levenstestament is belangrijk als u zaken heeft waarvan u wilt dat ze goed geregeld worden als u ze zelf niet meer kunt regelen. Als u niets op papier heeft staan moeten uw dierbaren in veel gevallen eerst naar de kantonrechter voordat ze namens u mogen handelen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer u wordt opgenomen in een zorginstelling en onnodig veel eigen bijdrage betaalt, omdat u uw vermogen niet kunt wegschenken. Of wanneer u in gemeenschap van goederen bent getrouwd en uw partner uw huis wil verkopen dat op u beider naam staat.
De voornaamste redenen om een levenstestament op te stellen zijn:
- U houdt de regie zelf in handen, ook al kunt u niet meer zelf handelen
- Uw dierbaren weten waar ze aan toe zijn
- Uw wensen blijven up-to-date; u kunt een levenstestament altijd aanpassen
Voor wie is een levenstestament belangrijk?
Anders dan veel mensen denken is een levenstestament niet alleen nuttig voor oudere mensen. Juist als u nog jong en gezond bent doet u er goed aan om een levenstestament op te stellen. Er kunnen zich in een mensenleven altijd situaties voordoen waardoor u plotseling niet meer zelfstandig kunt beslissen. Een levenstestament stelt u in eerste instantie voor uzelf op, maar is ook zeer belangrijk voor mensen die voor u zorgen of waarmee u samenwerkt om te weten wat uw wensen zijn.
Wie stelt een levenstestament op
Iedereen in Nederland kan een levenstestament opstellen. Persoonlijke en medische zaken mag u zelf vastleggen in een onderhandse akte. Toch is voor veel handelingen een notariële akte vereist. Dat betekent dat er een handtekening van een notaris nodig is. Dit is het geval wanneer u financiële zaken in uw levenstestament vastlegt. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is dat u wilsbekwaam bent op het moment van ondertekening. Om discussie achteraf te voorkomen, wordt uw wilsbekwaamheid gecontroleerd door de notaris.
Wie bewaart een levenstestament en wie heeft inzage in een levenstestament?
De notaris bewaart uw levenstestament en geeft u één of meerdere kopieën. Een levenstestament is een vertrouwelijk document. U bepaalt dus zelf aan wie u een kopie afgeeft. U doet er verstandig aan om de personen wie u vertrouwt en uw behandelend arts op de hoogte te brengen van uw wensen.
Inschrijving Centraal Levenstestamentenregister
De notaris registreert uw levenstestament in het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Dit werkt hetzelfde als het Centraal Testamentenregister (CTR). Belanghebbenden kunnen bij een notaris navragen of iemand een levenstestament heeft opgesteld. De notaris raadpleegt vervolgens het CTLR om te kijken óf, wanneer en bij welke notaris het document is opgesteld. Bij het CTLR is niets bekend over de inhoud van het levenstestament.
Wat zijn de kosten van een levenstestament
Geen levenstestament is hetzelfde. Zoveel mensen, zoveel wensen. De kosten voor het opstellen van een levenstestament zijn daarom afhankelijk van uw wensen. Deze kunt u zo uitgebreid mogelijk omschrijven. Daarnaast hanteren notariskantoren verschillende tarieven voor een levenstestament. Een gemiddeld levenstestament kost ongeveer € 450,-.
Tips voor het opstellen van een levenstestament
Het is raadzaam om uw levenstestament bij een notaris op te stellen. Hij of zij kan u met raad en daad bijstaan. Bovendien kan er achteraf geen discussie ontstaan over uw wilsbekwaamheid op het moment van ondertekening van de akte. De notaris controleert uw wilsbekwaamheid immers. Bent u van plan om een levenstestament op te laten stellen? Dan geven we u graag wat tips voor een gedegen voorbereiding.
Tip 1: Denk na over wie u als gevolmachtigde wilt aanwijzen:
Wilt u één vertrouwenspersoon aanstellen of is het slim om meerdere gevolmachtigden aan te wijzen? Dit kan bijvoorbeeld als u onderscheid wilt maken tussen uw persoonlijke en medische zaken én uw financiële zaken. Wie u ook aanwijst, zorg ervoor dat het iemand is bij wie u het vertrouwen heeft dat het goed komt.
Tip 2: Bepaal wanneer het levenstestament ingaat
U mag zelf bepalen wat het ingangsmoment van uw levenstestament is. Dit kan direct na ondertekening zijn, maar ook pas op het moment dat u wilsonbekwaam wordt. Pas na vaststelling van uw wilsonbekwaamheid door een arts mag uw gevolmachtigde u vertegenwoordigen.
Tip 3: Wie houdt toezicht op uw gevolmachtigde?
Het is belangrijk dat u vastlegt wie uw gevolmachtigde controleert. Wie zorgt ervoor dat de gevolmachtigde zich aan de regels houdt? Hoe legt hij of zij verantwoording af en aan wie? Het is verstandig om vooraf goed over deze zaken na te denken.
Tip 4: Bespreek medische wensen met uw arts
Wilt u medische zaken aan uw levenstestament toevoegen? Bespreek uw wensen dan ook met uw arts. Uw arts kan u adviseren, maar u ook op de hoogte brengen wanneer hij niet wil meewerken aan uw wens voor bijvoorbeeld euthanasie. U heeft dan zelf de tijd en ruimte om een andere arts te zoeken.
Tip 5: Denk na over een executeur
In principe eindigt een levenstestament bij uw overlijden. Ook de vertegenwoordiging door uw gevolmachtigde stopt dan. Wilt u dat uw gevolmachtigde ook na uw overlijden de zaken voor u afhandelt? Benoem hem of haar dan als executeur in uw testament.
Meer weten over levenstestamenten?
Bent u van plan om een levenstestament op te stellen en heeft u naar aanleiding van deze uitleg nog vragen? Neem dan gerust contact op met Erfrechtplan. Onze specialisten kunnen u tijdens een persoonlijk gesprek alles vertellen over de mogelijkheden. U kunt ook aansluiten tijdens één van onze gratis lezingen waarin we voorlichting geven over erfrechtplanning. We kijken uit naar een nadere kennismaking.
